Σαν σήμερα: Η απόπειρα δολοφονίας που αρχικά διαδόθηκε σαν δολοφονία

Στις 30 Ιουλίου του 1920, ο Ελευθέριος Βενιζέλος βρισκόταν στο Παρίσι. Δυο ημέρες μετά τη «Συνθήκη των Σεβρών» που δημιούργησε, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, την Ελλάδα «των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Ο Βενιζέλος επέστρεφε από την ιστορική διαπραγμάτευση και συμφωνία, μεταφέροντας χαρμόσυνα νέα. Όμως στον σταθμό Λυών του Παρισιού, δέχθηκε δολοφονική επίθεση από απότακτους βασιλόφρονες αξιωματικούς.

Ο υποπλοίαρχος Απόστολος Τσερέπης και ο υπολοχαγός Γεώργιος Κυριάκης, τον πυροβόλησαν δέκα φορές. Τον τραυμάτισαν μόνο στο δεξί χέρι, με τον Ελευθέριο Βενιζέλο να αναβάλλει την επιστροφή του στην Αθήνα.

Στην Αθήνα, η είδηση δεν έφτασε σαν απόπειρα δολοφονίας αρχικά, αλλά σαν δολοφονία. Την επόμενη μέρα οι βενιζελικοί ξεκίνησαν μια σειρά βίαιων πράξεων. Φανατισμένες παρακρατικές ομάδες επιτέθηκαν σε αντιπολιτευτικές εφημερίδες, όπως η Καθημερινή και ο Ριζοσπάστης, αλλά και σε τυπογραφεία κι θέατρα (όπως σε εκείνο της Μαρίκας Κοτοπούλη) και τα κατέστρεψαν.

Το γεγονός όμως που σημάδεψε την ημέρα, ήταν η δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, του επικεφαλής της αντιπολίτευσης. Η σύντροφός του Μαρίκα Κοτοπούλη τον προέτρεψε να μην φύγει από το σπίτι στην Κηφισιά ή να πάει από άλλο δρόμο. Όμως ο Δραγούμης, που βιαζόταν να κλείσει την ύλη του περιοδικού του «Πολιτική Επιθεώρησις», πήρε τον συνηθισμένο δρόμο προς το κέντρο.

Όταν το αυτοκίνητό του έφτασε στον Κόμβο των Αμπελοκήπων, οι στρατιωτικές δυνάμεις της προσωπικής φρουράς του Βενιζέλου τον σταμάτησαν και του είπαν να κατέβει. Μετά από διαβουλεύσεις με τον στενό συνεργάτη του Βενιζέλου, Εμμανουήλ Μπενάκη, και τον επικεφαλής του Τάγματος Ασφαλείας Παύλο Γύπαρη, ο Δραγούμης οδηγήθηκε σε ένα άγνωστο μέρος με την συνοδεία στρατιωτικού αποσπάσματος. Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, στη γωνία των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Παπαδιαμαντοπούλου, ο Δραγούμης έπεσε νεκρός από πυροβολισμούς των στρατιωτών στις 4 το απόγευμα.

Η κηδεία του έγινε την επόμενη μέρα, με τις φιλοβενιζελικές εφημερίδες να αναφέρονται στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου και πολύ λιγότερο στην δολοφονία του Δραγούμη. Στις 17 Αυγούστου, Ο Βενιζέλος έφτασε με το «θωρηκτό Αβέρωφ» μέσα σε επευφημίες. 8 ημέρες αργότερα, η Βουλή τον ανακήρυξε «Ευεργέτη και Σωτήρα της Πατρίδος». Την επόμενη, κάποιοι ψέλλισαν συγνώμη για τον Δραγούμη από το κόμμα του. Σχεδόν έναν μήνα μετά.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, η «φιέστα» για την «Συνθήκη των Σεβρών» στήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Ο Βενιζέλος γνώριζε την δημοτικότητά του και προκήρυξε εκλογές για τον Νοέμβριο. Προς έκπληξη όλων και παρόλο που πήρε περισσότερες ψήφους, έχασε πανηγυρικά τις εκλογές λόγω της κατανομής των βουλευτικών εδρών. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν εκλέχθηκε ούτε βουλευτής. Οι δράστες της απόπειρας στο Παρίσι καταδικάστηκαν σε πέντε χρόνια φυλάκισης στην Γαλλία και μετά από δυο χρόνια, ζήτησαν από τον Βενιζέλο να μεσολαβήσει ώστε να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Οι δυο κατάδικοι αποφυλακίστηκαν και επέστρεψαν στην Αθήνα.

Η δίκη για την δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη ήταν πιο περίπλοκη. Στο εδώλιο έκατσε ο Εμμανουήλ Μπενάκης, πατέρας του μεγάλου έρωτα, της Πηνελόπης Δέλτα. Αλλά αθωώθηκε. Ο Γύπαρης βρισκόταν εκτός Ελλάδος και οι μόνοι που καταδικάστηκαν ήταν οι στρατιώτες.